Mediteranska arhitektura - stil Mediterana u Crnoj Gori

Mediteranska arhitektura ima dugu istoriju – bilo da govorimo o posebnom stilu izgradnje i njegovim varijacijama prisutnim u cijelom regionu ili konkretno o brojnim naprednim civilizacijama i njihovom nasljeđu koje je obilježilo ovaj dio Starog kontinenta. Zahvaljujući tim civilizacijama, brojni primjeri mediteranske arhitekture i njenog stila su ovdje procvjetali, stvarajući besmrtno nasljeđe, naročito vidljivo u zemljama poput Grčke, Italije i Crne Gore.

Mediteranska arhitektura je veoma uticajna, a razloge za to treba tražiti u velikoj raznovrsnosti, koja seže od zadivljujućih građevinskih odlika stila do utilitarnog pristupa u izgradnji naselja i rezidencija naše prelijepe marine Porto Montenegro.

Mediteran je već dugo vremena veoma poseban i jedinstven entitet. To je region koji je uvijek bio podložan brojnim uticajima, od kojih su neki bili – pomorska trgovini, migracije, mornari i tako dalje.

Svi ovi uticaji su kombinovani sa prirodnim okruženjem, regionalnim stilom i jedinstvenim načinom života koji je vodio ka stvaranju mediteranskog stila čiji su elementi ekstremno isprepletani sa prirodom. Krajnji rezultat toga predstavljaju građevinu koje su kombinacija izuzetne estetike i nadmoćne funkcionalnosti.

Jedna od glavnih odlika mediteranskog stila u arhitekturi je činjenica da je materijal za igradnju korišćen prilikom konstrukcije dostupan u neposrednoj blizini. Materijal se obično ne uvozi iz susjednih oblasti, iako je Mediteran poznat po raskošnoj pomorskoj trgovini.

U antičko doba, genij, duh zaštitnik mjesta je bio jedini odgovoran za harmoniju budućih građevinskih poduhvata. Drevni ljudi Mediterana su vjerovali da svako mjesto ima duha zaštitinika koji je njegov neodvojiv dio, i što je još važnije, duh koji štiti mjesto od svih zala i nevolja koje vrijebaju.

Iz tog razloga, vjerovali su da, nakon što je struktura napravljena, duh postaje neodvojiv dio te građevine. Realistično gledano, duh se zapravo odnosi na prirodno okruženje lokacije same građevine. Ideja iza toga je da loše iskorišćeno okruženje dovodi do kasnijih negativnih posljedica.

Može se reći da iza svega stoji određena naturalistička filozofija koja podržava stil mediteranske arhitekture, a to se prije svega odnosi na uspostavljanje balansa između prirodnih i elemenata koje je stvorila ljudska ruka.

Karatkeristike mediteranske arhitekture simbolično moraju da predstavljaju jedinstvo života. Mediteranski stil u arhitekturi mora da predstavlja potpunu unifikaciju dizajna enterijera i spoljnog prostora – bilo da se prostor otvara ili da se oni okružuju. Ovaj jedinstveni pristup arhitektonskoj formi označava amalgam unutrašnjosti i spoljašnjosti, baš kao što to čini život čovjeka. 

Kao što smo već pomenuli, jedna od odlika koje meditearnski stil izdvajaju je bliskost sa prirodnim. Čitav region je ispunjen strukturama sa nenametljivim dimenzijama, uvijek u srazmjeri sa ogromnim prostranstvom kopna i mora.

Suptilan balans uvijek postoji, linija između same arhitektonske forme i prostora koji ga okružuje. Struktura koja izgleda kao inherentan dio prostora, a ne nešto što je nadograđeno. Ovakva vrsta harmonijskog prisustva se održava jedino uz pomoć faktora kao što su dimenzije, oblici, veličine, svjetlost i boje, koji se odlikuju ujednačenim pristupom.

Kada je u pitanju arhitektura Crna Gora, na primjer, predstavlja izvrstan primjer ovih odlika. Tokom drijevnih vremena, spoljni uticaji su najviše bili primjetni na prostorima stare Grčke i Rima, ali bi se moglo reći da je Crna Gora savremeni primjer mediteranske arhitekture koja kombinuje elemente Otomanskog carstva i Mletačke republike. Ovi elementi precizno definišu ono po čemu se mediteranska arhitektura izdvaja na svakom koraku.

Uprkos nejednakostima koje postoje u svakom arhitektonskom pravcu, kada je u pitanju mediteranski stil arhitektura i mediteranska arhitektura u izgradnji domova, postoje određeni elementi koji se nalaze u svakom od njih. Upravo ovi elementi mogu se posmatrati kao definišuće odlike pokreta, pa će zato u nastavku biti više riječi o njima.

Jedan od najprepoznatljivijih elemenata ovog stila jeste krov pod minimalnim nagibom, najčešće u crvenim nijansama. Iako postoje neki primjeri mediteranske arhitekture kod koje su krovovi sa jednim ili dva slapa, čini se da je ovaj element evoluirao u neku formu bačvastog krova.

Arhitekturu mediteranskih kuću odlikuju konstrukcije koje su napravljene da zadržavaju prirodno svjetlo – što više, to bolje. Uvijek dolazi do igre sa svjetlima, mirisima, sjenkama i vazduhom. Neki od ovih domova imaju zadivljujući visoke plafone, čija visina doseže 6 ili 7 metara.

U mediteranskoj arhitekturi ne postoje termini kao što su “zatvoren” ili “ograničen prostor”, već se umjesto toga insistra na nacrtima sa otvorenim prostorom, bez granica. Način na koji čitav projekat postaje jedna prostorija, sa minimalnim fizičkim granicama, koji dozvoljavaju suptilnu igru svjetala, uz druge pogodnosti, poput dobre ventilacije.

Bilo da je u pitanju bašta, balkon ili dvorište, dizajn mediteranske arhitekture uvijek njeguje veze sa prirodom. Bašte svojom širinom dodaju ukupnom izgledu strukture dizajne, ali mogu i da bude potpuno nezavisne od dizajna. Ipak, jedno je sigurno, bašte nisu ništa manje od lične oaze, stvorene za odmor i doček gostiju.

Balkoni su otvoreni prostori koji se naslanjaju na glavni objekat, i uglavnom se koriste za objedovanje ili “ljenčarenje”. Ova oblast je uglavnom popločana, a ponekad može da bude i natkrivena.

Dvorišta najčešće nisu dio strukture doma, ali je to slučaj kada su u pitanju manastiri u Crnoj Gori, na primjer, jer skoro svaki od njih ima dvorište, u svim mogućim varijacijama i oblicima. Manastiri obično imaju dvorište otvoreno ka spoljašnjosti. 

Kada je u pitanju arhitektura Crna Gora predstavlja pravi spoj istočnih i zapadnih kulturoloških uticaja – uglavnom rimskih, mletačkih i otomanskih. Na primjer, crnogorsko primorje je poznato i kao Venecijanska Crna Gora, najviše zbog toga što je ispunjena moćnim primjerima ovog ogranka mediteranske arhitekture.

Najočigledniji primjeri su gradovi Kotor i Perast, ali i drugi primorski gradovi i odmarališta posjeduju jedinstvenu kombinaciju mletačkog i otomanskog uticaja, dok je uticaj vizantijske kulture zastupljen na kopnenom dijelu zemlje.

Već smo utvrdili da je mediteranska arhitektura u Crnoj Gori jedno od osnovnih stilova izgradnje, pa iz tog razloga ne čudi što je i luksuzna marina Porto Montenegro kombinovala tradicionalne i moderne elemente mediteranske arhitekture, sa zadivljujućim rezultatima.

Porto Montenegro village je projekat koji je tradicionalna crnogorska arhitektura, koja se posebno javlja u priobalnim predjelima Kotorskog zaliva. Ukrašena je promenadama pored obale i asimetričnim ulicama ispunjenim kamenim zgradama i skrivenim ćoškovima.

The Village odiše mediteranskim šarmom i toplotom, savršeno uklopljenom u lokalno obrađenim kamenim fasadama i suptilno oslikanim zgradama. Krovovi imaju tradicionalnu formu crijepova od opeke i gline, sa modernim enterijerom koji je uvijek komplementaran sa spoljašnjim dijelom objekta. Spoljašnje odlike arhitekture naselja su epitom koncepta mediteranske arhitekture – eksterijer je integralan dio dizajna, zajedno sa balkonom, baštom i krovnom terasom.

Koncept koji postoji u marini Porto Montenegero pokazuje da je pejzažna arhitektura vitalni dio svake zgrade, pa tako svaki objekat ima svoje dvorište i skrivenu oazu. M rezidences posjeduju jedinstven spoj tradicionalnih i modernih elemenata, sa stilom koji je komplementaran lokalnoj arhitekturi. 

Ukoliko putujete dalje od Tivta, svjedočićete drugačijem diverzitetu – kulturološkom, istorijskom i prirodnom, ali je preporuka za sve zaljubljenike u arhitekturu i dizajn da posjete našu primorsku regiju, makar i na vikend i sami osjetite kulturološke nasljeđe koje se nalazi u osnovi onoga što Crnu Goru čini zemljom koju vrijedi posjetiti.